مقدمه‌ای بر روش کار با اقلیت‌های جنسی و جنسیتی
مقدمه‌ای بر روش کار با اقلیت‌های جنسی و جنسیتی

مقدمه

یکی از انگیزه‌های اصلی من برای نوشتن این کتاب، نبودن مرجع مناسب و نگرانی از درمان‌های خلاف اخلاق حرفه‌ای در کار درمانی و مشاوره با افراد اقلیت‌های جنسی و جنسیتی در ایران بود. از آنجایی که تعداد فزاینده‌ای از مراجعه کنندگان خدمات مشاوره و روانشناسی را افراد دگرباش تشکیل می‌دهند، نیاز مبرمی به درمانگران و سایر متخصصان بهداشت و سلامت روان وجود دارد که به طور مناسبی آموزش دیده باشند.

با توجه به وجود محدودیت‌ها و قوانین موجود در ایران، به دانشجویان روانشناسی بالینی و مشاوره، در این زمینه تدریس تخصصی داده نمی‌شود. از طرف دیگر، هیچ کتاب راهنما یا منبع تخصصی فارسی قابل اطمینان در این زمینه موجود نیست. این کتاب برای کارشناسان و متخصصان حوزۀ بهداشت روان از جمله روان‌پزشکان، روان‌شناسان، روان‌درمانگران، مشاوران، پرستاران، مددکاران اجتماعی و تمام کسانی که در این حوزه فعالیت دارند نوشته شده است.

این کتاب پنج هدف اصلی را دنبال می‌کند:

  1. ارائه دانش به مشاوران و درمانگران درباره اقلیت‌های جنسی و جنسیتی و بررسی آن در زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی مختلف، همچنین ارائهء تاریخچهء تفکر روان‌شناسی دربارهء این گروه از افراد.
  2. معرفی مدل درمانی تصدیق‌آمیز و کمک به درک و فهم اخلاق حرفه‌ای در کار درمانی و مشاوره با افراد دگرباش.
  3. کمک به درک برخی از مسائل و مشکلات بالینی رایج در کار با زنان و مردان هم‌جنس گرا، دوجنس گرا و تراجنسیتی.
  4. کمک به مشاوران و درمانگران برای به چالش کشیدن سوگیری‌های خود در قبال مردان و زنان هم‌جنس گرا، دوجنس گرا و تراجنسیتی.
  5. تشویق علاقه‌مندان به تحقیق و پژوهش بیشتر و عمیق‌تر در بین این گروه از افراد جامعه و تلاش برای آموزش و یادگیری مدام در این زمینه.

این کتاب خوانندگان را به کنجکاو ماندن و دوری از قضاوت ناآگاهانه دعوت می‌کند. کاملا محتمل است که بیشتر درمانگران دگرجنس‌گرا، فقط از طریق کار خود، با افراد دگرباش آشنا باشند. بنابراین، نویسنده حاظر فکر می‌کند که خطری وجود دارد که با صحبت کردن درباره هرچیزی در خصوص افراد دگرباش، از جمله توصیف برخی از مشکلات آن‌ها، به روایت‌های غلط و سوگیرانه درباره این گروه دامن زده شود، به همین دلیل نویسنده از خوانندگانی که دانش محدودی در قبال افراد دگرباش دارند، تقاضا می‌کند از قضاوت زودهنگام و ناآگاهانه دوری کنند و کتاب را با کنجکاوی بیشتر بخوانند.

این کتاب خوانندگان را به پرسشگری و به چالش کشیدن سوگیری‌های فردی خود دعوت می‌کند. در این کتاب نویسنده به طور مداوم سوال‌های چالش برانگیزی مطرح می‌کند و می‌کوشد به آن‌ها پاسخ دهد. بیشتر سوگیری‌های ما در قبال گرایش جنسی به هم‌جنس ناشی از نداشتن پرسشگری است. مثلا ممکن است احساس و افکار خوبی در قبال هم‌جنس گرایی و دوجنس گرایی نداشته باشیم یا فکر کنیم که هم‌جنس گرایی بد است. این فکر و احساس که سوگیری منفی ما را در قبال این مسئله نشان می‌دهد از کجا نشئت می‌گیرد؟ چرا و چگونه شکل گرفته است و چگونه می‌شود با آن روبه‌رو شد؟ چرا تعصب و پیش داوری درباره هم‌جنس گرایی وجود دارد؟ آیا هم‌جنس گرایی غیراخلاقی است؟ و چرا؟

این کتاب خوانندگان را به انجام پژوهش‌های علمی بیشتر دعوت می‌کند. تا به حال تعدادی از پژوهشگران ایرانی در بین جامعهء افراد دگرباش ایران پژهش‌های خوبی انجام داده‌اند، با این همه تعداد این پژوهش‌ها بسیار محدود و انگشت‌شمار است. همچنین موضوعاتی که این پژوهش‌ها بر آن‌ها تمرکز کرده‌اند نیز بسیار محدود است. مثلا هیچ پژوهشی در بین افراد هم‌جنس گرایی که در روابط عاطفی هستند یا دربارهء افراد مسن و سالخوردهء دگرباش در ایران انجام نشده است. این کتاب افراد علاقه‌مند به پژوهش را به انجام پژوهش‌های علمی در بین این گروه دعوت می‌کند.
در جای‌جای متن این کتاب نویسنده موضوعاتی را که به نظر او برای پژوهش مناسب است، با عنوان “ایدهء پژوهشی” ذکر کرده. اگرچه عنوان تک‌تک بخش‌های این کتاب می‌تواند خود موضوع پژوهش‌های مختلفی باشد.

در ایران نُه علت و محدودیت عمده سر راه پژوهشگران و محققان وجود دارد که در اینجا خلاصه‌وار به آن‌ها اشاره می‌شود.

  1. بن‌بست گفتمان علمی
  2. قانون نپرس و نگو
  3. منع دینی و قانونی
  4. احساس نیاز نداشتن
  5. اولویت‌ها
  6. ترس از برچسب‌های اجتماعی
  7. ترس از برچسب‌های قانونی و عواقب آن
  8. نبودن منابع کافی و تحقیقات علمی
  9. سوگیری‌های فرهنگی

منابع استفاده شده در کتاب

بخش بزرگ این کتاب ترجمه منابع غیر فارسی است. بخش کوچک‌تری از پژوهش‌های پژوهشگران ایرانی به فارسی و بخش دیگر آن پژوهش‌های نمونه‌های بالینی خود نویسنده است. نویسنده سعی کرده این کتاب به صورت پژوهشی علمی که در آن از منابع میان‌رشته‌ای استفاده شده است به نگارش درآورد. پژوهش‌های میان‌رشته‌ای در روان‌شناسی به این معنی است که پژوهشگر از پژوهش‌ها منابع روان‌شناسی، فلسفه، علوم شناختی، جامعه شناسی، زیست‌شانی و ژنتیک استفاده می‌کند. به همین ترتیب نویسندهء این کتاب از این منابع برای فهم و درک تنوع جنسی و جنسیتی و روش کار با افراد دگرباش استفاده کرده است. در این کتاب از منابع بسیار زیادی استفاده شده که فهرست آن در آخر کتاب فراهم شده است.

کتاب اقلیت جنسی و جنسیتی

نمونه‌های بالینی

در بخش‌های مختلف، نویسنده سعی کرده از نمونه‌های بالینی استفاده کند که خود طی سال‌هال کار با مراجعه کنندگان هم‌جنس گرا، دوجنس گرا و تراجنسیتی خود با آن رو به رو است. از آنجایی که بررسی عمیق هر نمونهء بالینی فراتر از محدودهء کتاب حاظر است، فقط به صورت موجز و خلاصه به توضیح دلیل مرجعه، تشخیص و ارزیابی و روند درمان بسنده شده است. همچنین برای ناشناس ماندن افراد تغیراتی در اطلاعات جمعیتی و شخصی از جمله سن، شغل، تعداد فرزندان و غیره داده شده است که البته تلاش شده که این تغییرات در کلیت مشکل بالینی و هدف آموزشی آن اختلالی وارد نکند.

واژه‌ها و اصطلاحات

بیشتر فصل‌ها با تعاریف واژه‌های کلیدی شروع می‌شوند. این به خاطر این است که خواننده درک مشترکی از واژه‌ها با نویسنده داشته باشد. اگرچه واژه‌نامه در آخر کتاب آورده شده که خوانندگان می‌توانند تعاریف بیشتر کلمات ناآشنا را در آنجا بیابند. استفاده صحیح واژه‌ها در کار با مراجعه کنندگان دگرباش بسیار اهمیت دارد زیرا؛

  • الف. سبب می‌شود، مراجعه کننده متوجه شود که درمانگر او فهمیده است و درک می‌کند که این خود موجب اعتماد سازی بین درمانگرا و مراجعه کننده خواهد شد.
  • ب. باعث آسان شدن بحث و گفت‌وگو با دیگر متخصصان بهداشت روان می‌شود یا هنگام جلسات با ناظر بالینی، استفاده صحیح از واژده‌ها سبب فهم بیشتر ناظر از وضعیت مراجعه کننده خواهد شد.
  • ج. به فهم بهتر مراجعه کننده از هویت جنسی و جنسیتی خود کمک می‌کند.
  • د. فهمیدن درست و کامل واژه‌ها به کاهش سوگیری‌های فردی، فرهنگی و مذهبی درمانگر و مراجعه کننده کمک می‌کند.

محدودیت‌های این کتاب

این کتاب تلاش شخصی و با هزینهء فردی است، بدون وابستگی به هیچ سازمان، ارگان و گروه خاصی انجام شده، به همین دلیل نوشتن آن بیشتر از آنچه انتظار می‌رفت طول کشید و عدم وجود تیم پژوهشی باعث بیشتر شدن محدودیت‌های این کتاب شد. به همین دلیل از همین‌جا، برای بهتر شدن این کتاب چاپ‌های آینده مشتاقانه منتظر نظرات و همکاری پژوهشگران و محققان علاقه2مند در این زمینه هستم.

همانطور که از اسم کتاب برمی‌آید، این کتاب مقدمه‌ای است بر روش کار با اقلیت‌های جنسی و جنسیتی و ادعایی بر جامع بودن خود ندارد و دارای محدودیت‌های زیادی است که خوانندگان باید از آن آگاه باشند. یک اینکه، بیشتر مطالب مرتبط با گروه‌های دیگری از افراد ال‌جی‌بی‌تی کیو پلاس (دگرباش، کوییر، رنگین کمانی) در اینجا بحث نشده است، مثلا هیچ مطلبی دربارهء کار با افراد پنسکشوال، اسکشوال و نان باینری و دیگر افراد با تنوع‌های جنسی و جنسیتی آورده نشده و فقط به تعاریفشان بسنده شده است. دو دلیل اصلی برای آن وجود دارد، یک. کمبود پژوهش در بین این گروه از افراد. دو. فضای محدود این کتاب.

همچنین دربارهء موضوعاتمهمی از جمله اچ‌ای‌وی و کار با افراد دگرباش اچ‌ای‌ویمثبت، کار با پدر و مادرهای دگرباشی که در رابطه هستند و با شریک هم‌جنس خود زندگی می‌کنند یا والدین دگرباشی که فقط با فرزند(ان) خود زندگی می‌کنند،کار با افراد دگرباش پناه‌جو، پناهنده و مهاجر بحث نشده که امید است در چاپ‌های بعدی به آن پرداخته شود. اگرچه بیشتر مطالب بحث شده در این کتاب قابل استفاده در کار با تقریبا تمام گروه‌های افراد دگرباش است.

یکی دیگر از محدودیت‌های کتاب، بررسی نکردن مشخص مشکلات و اختلالات روان و شخصیتی همراه (اختلالات همراه) است که ضرورتا ناشی از تبعیض، ظلم و ستم درونی شده،هم‌جنس گراهراسی درونی شده نیستند. محدودیت بعدی این است که مطالبی که در این کتاب استفاده شده از دو منبع اصلی می‌آیند: تحقیقا تجربی (بیشتر از اروپا و ایالات متحده آمریکا و بسیار کم از پژوهش‌های ایرانی) و تجربه‌های بالینی خود نویسنده که تلاش کرده است تا جایی که امکان دارد در بخش‌های مختلف به کار با افراد دگرباش با پیشینه‌های قومی و نژادی متفاوت در ایران بپردازد، ولی متاسفانه تحقیقات در این زمینه وجود ندارد و امید است که در آیندهء نه‌چندان دور، شاهد این‌چنین پژوهش‌ها در ایران باشیم.

سرفصل‌ها

ﻓﺻﻝ ۱: ﻣﺑﺎﺣﺙ ﺍﺻﻠﯽ

ﻓﺻﻝ ۲: ﺩﺭﻣﺎﻥ ﻭ ﺩﺭﻣﺎﻧﮕﺭ

مقدمه کتاب در قالب فایل PDF

در صورت تمایل می‌توانید بخش مقدمه کتاب را به صورت فایل PDF دریافت کنید

One Comment
  1. Faustino آگوست 26, 2024 at 12:23 - Reply

    My brother suggested I might like this website. He was totally right.

    This post truly made my day. You cann’t imagine
    just how much time I had spent for this info!
    Thanks!

Leave A Comment